"Dziękujemy Ci, Boże, za to, że jesteśmy Polakami.
Świadomi jednak grzechów i wad naszych, prosimy Cię:
daj nam uprzątnąć dom ojczysty.
Wyzwól nas od zniewoleń ducha.
I tak jak cudownie przeprowadziłeś nas suchą nogą przez «Morze Czerwone»,
naucz nas być wolnymi".
Ustawa rządowa, znana pod nazwą Konstytucja 3 Maja ma już 230 lat. Pierwsza konstytucja w Europie. Było to wielkie osiągnięcie świadczące o naszej jedności i patriotyzmie. Celem tej konstytucji była reforma dotychczasowego ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów, opartego w głównej mierze na wolnej elekcji oraz demokracji szlacheckiej. Ustawa czyniła z Rzeczpospolitej monarchię dziedziczną, wprowadzała trójpodział władzy na: prawodawczą (sejm składający się z izby poselskiej i senatorskiej), wykonawczą (rada – tzw. Straż Praw, na czele z królem) i sądowniczą. Znosiła także liberum veto, ograniczała częściowo prawa szlacheckie, odbierając prawo głosu w sprawach państwowych szlachcie nieposiadającej ziemi, tzw. gołocie, a także roztaczała opiekę nad chłopstwem, występując przeciwko nadużyciom pańszczyzny. Uznawała także religię katolicką za panującą, przy jednoczesnym prawie do swobody wyznania. Określała także zwiększenie liczebności wojska do 100 tys.
„W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego” – tymi słowami rozpoczyna się jej tekst. Autorzy majowej konstytucji zwracając się ku Bogu, wskazywali, iż ludzkie prawodawstwo winno opierać się na prawdzie, sprawiedliwości i wzajemnym poszanowaniu. "W taki sposób dali wyraz przeświadczeniu, że Konstytucja, czyli Ustawa zasadnicza (Ustawa rządowa) jako dzieło ludzkie winna być odniesiona do Boga. On jest najwyższą Prawdą i Sprawiedliwością. Trzeba, aby prawo ustanowione przez człowieka, przez ludzki autorytet ustawodawczy, odzwierciedlało w sobie odwieczną Prawdę i odwieczną Sprawiedliwość, którą jest On sam – Bóg nieskończonego majestatu: Ojciec, Syn i Duch Święty”. - mówił Jan Paweł II w czasie nabożeństwa dziękczynnego z okazji 200 rocznicy Konstytucji 3 Maja w w warszawskiej archikatedrze św. Jana Chrzciciela 8 czerwca 1991 r.
"Po upływie dwóch wieków doceniamy pełniej jeszcze wagę tego dokumentu: odczytujemy w nim prawdę o Polsce, zakorzenioną w przeszłości, a równocześnie wychyloną w przyszłość. I dlatego Konstytucja 3 maja w tym właśnie dziejowym momencie, wobec bliskiej już groźby utraty niepodległości była dokumentem profetycznym i opatrznościowym. Ona sprawiła, że nie można było odebrać Polsce jej rzeczywistego bytu na kontynencie europejskim, bo ten byt został zapisany w słowach Konstytucji 3 maja. A słowa te, mając moc prawdy, okazały się potężniejsze od potrójnej przemocy, która spadła na Rzeczpospolitą. Słowa tej prawdy okazały się twórcze i "stwórcze". Synowie i córki tej ziemi nie przestali wierzyć w "odnowę jej oblicza" pod tchnieniem tego Ducha, który natchnął twórców Konstytucji 3 maja." - w tymże przemówieniu.
I dalej:
"Nasze dzisiejsze modlitewne wołanie: „Naucz nas być wolnymi”, było aktualne wtedy, przed dwustu laty. Konstytucja 3 maja stanowiła na nie odpowiedź zasadniczą. Wszyscy czujemy, jak jest ono aktualne dziś, po dwustu latach. Wolności nie można tylko posiadać, nie można jej zużywać. Trzeba ją stale zdobywać i tworzyć". – podkreślał papież.
Słowa św. Jana Pawła II są dla nas ciągłym wyzwaniem i zadaniem:
,,Potrzeba nieustannej odnowy umysłów i serc,
aby przepełniała je miłość i sprawiedliwość,
uczciwość i ofiarność,
szacunek dla innych i troska o dobro wspólne,
szczególnie o to dobro, jakim jest ojczyzna”.
(List Jana Pawła II z okazji 25. rocznicy I pielgrzymki do Ojczyzny).
Bogarodzico Dziewico! Ty, którą ośmielamy się od stuleci nazywać Królową Polski - w szczególności w dniu 3 maja módl się za nami!
Do odsłuchania:
„Naucz nas być wolnymi“. Przemówienie w 200-lecie Konstytucji 3 maja Jana Pawła II
Do poczytania:
Treść Konstytucji 3 Maja - Ustawa Rządowa z dnia 3 maja 1791 r
