Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, nazywana zwykle Bożym Ciałem, jest jednym z najbardziej uroczyście obchodzonych dni w roku liturgicznym. Barwne procesje, śpiewy, obrzędy i głęboki wymiar duchowy tego święta znalazły odzwierciedlenie w literaturze, sztuce i ywyczajach ludowych. Stanowią one element naszej tradycji już od 700 lat.
W Polsce Święto Ciała i Krwi Pańskiej zawsze obchodzi się w czwartek (60 dni po Wielkanocy) – po oktawie Zesłania Ducha Świętego. Jest to święto ruchome, którego niezwykle piękna tradycja nieustannie zjednuje wiernych, którzy tłumnie przybywają na procesje w całym kraju. W Szwajcarii święto to w tradycyjny sposób obchodzone jest w katolickich katonach: Aargau, Appenzzel Innerrhoden, Fribourg, Jura, Lucerne, Nidwalden, Obwalden, Ticino, Uri, Valais, Zug. W pozostałych jest ono przeniesione na niedzielę po czwartku Bożego Ciała.
W tym roku będzie ono dla wielu z nas szczególne, bo po roku obostrzeżeń i zamknięcia możemy wyjść ponownie z wyznanianiem wiary poza ograniczenia miejsca i liczb. Tak jak chciał Jezus :
„Idźcie na cały świat i nauczajcie wszystkie narody” (Mt 28, 19)
O genezie święta, tradycjach z nim związanych można poczytać w artykule "O tym jak syn szewca ustanowił Uroczystość Bożego Ciała". A dziś chciałabym się skupić na Bożym Ciele obsypanym kwiatami i otoczonym zielenią, bo związane są z tym różne zwyczaje i wierzenia ludowe. Szczególne właściwości przypisywano zebranym z ołtarzy kwiatom i gałązkom.
Kwiaty, wianki i gałązki
Gałązki - ludzie obrywają je z zieleni ozdabiające cztery ołtarze. Utykano je w odrzwiach, ogrodach i na polach, by strzegły przed chorobami i wszelkimi katastrofami.
Wianki - robiono je z ziół – macierzanki, mięty, rozmarynu, lubczyku, podbiału, rumianków, stokrotek i wielu innych. Wicie wianków na Boże Ciało to prastary zwyczaj, który jest praktykowany do dziś. Dawniej wierzono, że wianki przygotowywane na Boże Ciało, poświęcone przez księdza, miały uchronić domowników, a także zwierzęta przed czarami. Takie wianuszki po poświęceniu wisiały jeszcze przez całą oktawę w kościele, a po ośmiu dniach każdy zabierał swój do domu. Przypisywano im cudowne właściwości i wykorzystywano je m.in. jako lekarstwa, a także wkładano pod fundamenty nowo budowanych domów.
Kwiaty - kolejną piękną tradycją związaną z Uroczystością Ciała i Krwi Chrystusa jest sypanie przez dzieci kwiatów na drogę przed Jezusem ukrytym w Najświętszym Sakramencie - Hostii. Stanowią one symbol czystości. Kwiatami przyozdabia się też ołtarze czy trasę procesji. Z kolei mieszkańcy Spycimierza koło Uniejowa od pokoleń kultywują tradycję układania kwietnych dywanów, po których przechodzi procesja Bożego Ciała.O tym pieknym i barwnym zwyczaju mówi nawet miejscowa pieśń: „Od dwóch stuleci zgodnie z tradycją, wierny lud zmierza w Twe, Jezu, Święto Bożego Ciała do Spycimierza”. Mieszkańcy czynią starania, by ich niepisaną tradycję umieścić na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Naucz się dziwić
Naucz się dziwić w kościele,
że Hostia Najświętsza tak mała,
że w dłonie by ją schowała
najniższa dziewczynka w bieli,
a rzesza przed nią upada,
rozpłacze się, spowiada -
że chłopcy z językami czarnymi od jagód -
na złość babciom wlatują półnago-
w kościoła drzwiach uchylonych
milkną jak gawrony,
bo ich kościół zadziwia powagą
I pomyśl - jakie to dziwne,
że Bóg miał lata dziecinne,
matkę, osiołka, Betlejem
Tyle tajemnic, dogmatów,
Judaszów, męczennic, kwiatów
i nowe wciąż nawrócenia
Że można nie mówiąc pacierzy
po prostu w Niego uwierzyć
z tego wielkiego zdziwienia
ks. Jan Twardowski
Zdjęcia użyte w artykule są znalezione w sieci:
fot. Maciek Maziarka, Krzysztof Jasiński, tutaj, Pixabay | CC0 i tutaj
